Vị Xuyên là huyện vùng thấp của tỉnh Hà Giang có 19 dân tộc anh em cùng sinh sống trong đó dân tộc Tày, Dao, Mông chiếm đa số. Mỗi dân tộc có những phong tục, tập quán, nét văn hóa đặc sắc riêng biệt. Những năm qua, cùng với quan tâm phát triển kinh tế, huyện Vị Xuyên chú trọng bảo vệ, giữ gìn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa các dân tộc, góp phần nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Một trong những nét đặc sắc và nổi bật của văn hóa các dân tộc ở huyện Vị Xuyên chính là kho tàng di sản văn hóa phi vật thể vô cùng đa dạng, phong phú, được các cấp các ngành, các thế hệ quan tâm gìn giữ, bảo tồn và phát huy. Nhờ vậy, các giá trị như văn hóa, Lễ hội được bảo tồn và mang màu sắc riêng biệt, độc đáo, hấp dẫn như: Lễ Nhảy lửa của người Dao đỏ xã Thượng Sơn được công nhận Di sản văn hóa Phi vật thể cấp Quốc gia  năm 2021, Lễ cấp sắc của người Dao, các làn điệu hát Then, Lễ Lồng Tông ( xuống đồng), Lễ hội Gàu Tào của người Mông... Đồng chí Đặng Thị Phượng  - Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Vị Xuyên cho hay: Văn hóa các dân tộc huyện Vị Xuyên đã và đang hội nhập vào dòng chảy văn hóa, tiếp thu tinh hoa văn hóa từ bên ngoài, mặt khác, luôn có ý thức trong bảo tồn và phát huy truyền thống, hòa nhập nhưng không hòa tan, vẫn giữ được bản sắc văn hóa. Để lưu giữ các giá trị văn hóa truyền thống chúng tôi chỉ đạo các cơ quan chức năng mở lớp tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ văn hóa ở cơ sở. Thường xuyên tổ chức các lớp truyền dạy để các nghệ nhân giảng dạy cho các thế hệ trẻ, đưa văn hóa dân gian vào các trường học để giảng dạy. Có chính sách khuyến khích, động viên kịp thời đối với những nghệ nhân làm tốt công tác giữ gìn, bảo tồn các giá trị văn hóa cho thế hệ trẻ. Xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm thủ công và các món ăn dân tộc, nghề truyền thống; duy trì, phục dựng một số lễ hội đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, từng bước xây dựng thành sản phẩm du lịch. Theo nghệ nhân Nguyễn Văn Bành - Chủ tịch Hội nghệ nhân dân gian xã Phương Tiến chia sẻ: Để lưu truyền các giá trị văn hóa truyền thống, bản thân tôi thường xuyên mở các lớp truyền dạy cho đội ngũ kế cận về cây đàn Tính, làn điệu hát Then của dân tộc Tày. Điều đáng mừng hơn nữa là khi các tổ đội văn nghệ dân gian quần chúng ra đời đều có sự tham gia của các thành viên nhỏ tuổi, các em rất thích thú say sưa tập luyện và đạt nhiều giải cao trong các kỳ hội diễn các cấp tổ chức.

            Ngoài việc tập trung bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, huyện Vị Xuyên còn thường xuyên chỉ đạo tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền với nhiều hình thức, nội dung phong phú để xóa bỏ, bài trừ các hủ tục lạc hậu trong đời sống đồng bào các dân tộc thiểu số. Để thực hiện Chỉ thị 09 của BTV Tỉnh ủy và Nghị quyết 27 của BCH Đảng bộ tỉnh về xóa bỏ hủ tục, xây dựng nếp sống văn minh, nhiều hủ tục trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh Hà Giang, huyện Vị Xuyên đã linh hoạt lồng ghép vào các cuộc thi bằng hình thức sân khấu hóa, hay thông qua các Lễ hội. Đến nay, các hủ tục đang dần được loại bỏ tại huyện Vị Xuyên hầu như không còn các hủ tục lạc hậu như tục người chết để lâu ngày, mê tín, dị đoan, không thách cưới… Việc giữ gìn và phát huy truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc, loại bỏ các hủ tục được triển khai phù hợp với đặc điểm, tình hình thực tế của từng địa phương, tạo được hiệu ứng lan tỏa, góp phần nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, các tầng lớp nhân dân về vị trí, vai trò của văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội.

           Bằng tài năng, kinh nghiệm, các nghệ nhân, người có uy tín và những người đam mê văn hóa dân tộc truyền thống là nhân tố quan trọng trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống đồng bào các dân tộc huyện Vị Xuyên, giúp lớp trẻ thêm yêu mến, trân trọng, lưu giữ, phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc mình, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.