Gia đình bà Hoàng Thị Nhật, thôn Lùng Càng trồng dưa hấu từ năm 2018, trên diện tích 2000m2, sau khi trừ khi phí giúp cô thu về 30 triệu đồng. Nhận thấy loại quả này phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu địa phương, trong vụ dưa hấu 2019 này, gia đình cô đã mạnh dạn tăng diện tích trồng dưa hấu lên hơn 4000m2 xen kẽ trồng cả dưa lê, dưa bở. Thời gian này gia đình cô Nhật đang ra đồng để làm đất, cày ải, gieo hạt và phủ nilon để giữ ẩm và tránh côn trùng ăn lá mầm khi cây dưa phát triển cũng như hạn chế được cỏ mọc. Bà Hoàng Thị Nhật – Thôn Lùng Càng, xã Phong Quang, huyện Vị Xuyên chia sẻ:“Giống dưa tôi mua tại cửa hàng bán giống vật tư ngoài thành phố Hà Giang, chủ yếu là giống dưa Sài Gòn. Trồng dưa hấu nhàn hơn rất nhiều so với lúa, ngô trên cùng đơn vị diện tích, giá trị kinh tế đem lại cao hơn gấp 5-10 lần. Thời gian trồng cho tới khi thu hoạch chỉ trong 4 tháng, chi phí đầu tư ban đầu và công chăm sóc cũng không đáng kể. Dưa đến vụ thu hoạch thường được thương lái vào tận nơi thu mua hoặc gia đình tư mang ra thành phố bán, nhờ dưa ngon ngọt, mẫu mã đẹp nên thu hoạch đến đâu bán hết đến đó, bà con phấn khởi lắm nên năm nay nhà tôi mở rộng diện tích gấp đôi năm ngoái để thu nhập cao hơn.”
Vụ dưa 2019 này toàn xã Phong Quang có hơn 45ha dưa hấu và dưa các loại như: dưa bở, dưa lê. Tập trung chủ yếu tại các thôn Bản Mán, Lùng Càng và Lùng Châu. Theo tính toán, trung bình mỗi ha dưa nếu được chăm sóc tốt cho thu từ 20 tấn quả trở lên, giá bán thương lái mua tận vườn là 10 nghìn đồng/kg, đầu vụ có lúc từ 12 – 15 nghìn đồng/kg, sau khi trừ chi phí mỗi ha giúp bà con nông dân thu về từ 120 - 150 triệu đồng. Vụ dưa 2018 toàn xã Phong Quang thu về hơn 4,6 tỷ đồng, dự kiến vụ dưa năm 2019 toàn xã đạt hơn 900 tấn quả, ước tính thu về gần 6 tỷ đồng. Anh Lê Đức Dương – PCT UBND xã Phong Quang, huyện Vị Xuyên cho biết: “ Cây dưa hấu đã được trồng trên địa bàn xã từ lâu do một số hộ dân tự phát với quy mô nhỏ lẻ, cho đến 2015 xã đã tập trung tuyên truyền và hỗ trợ nhân dân mở rộng diện tích lên 25ha và đến nay là hơn 45ha. Xác định đây sẽ là một trong những cây xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế tiêu biểu của địa phương, xã Phong Quang đã lập kế hoạch, tuyên truyền nhân dân mạnh dạn chuyển đổi những diện tích đất nông nghiệp kém hiệu quả sang trồng dưa, phối hợp ban ngành chuyên môn huyện tổ chức lớp tập huấn hàng năm để hướng dẫn bà con cách trồng, chăm sóc và thu hoạch dưa đúng kỹ thuật, đồng thời khuyến cáo bà con hạn chế sử dụng các loại thuốc BVTV, sử dụng phân hữu cơ để đảm bảo sản phẩm sạch, an toàn khi đưa tới tay người tiêu dùng.Trong thời gian tới, xã sẽ phấn đấu nâng tổng diện tích trồng dưa hấu toàn xã lên 100ha, đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định để thành hàng hóa có thể xuất khẩu, đem lại nguồn kinh tế ổn định cho nhân dân và địa phương.”
Mô hình trồng dưa hấu tại xã Phong Quang đã thực sự mang lại hiệu quả thiết thực và rõ nét. Do đó, để loại quả này có thể phát triển bền vững cần có sự phối hợp và vào cuộc quyết liệt hơn nữa của cấp ủy chính quyền địa phương trong việc tìm đầu ra ổn định cho sản phẩm. Đưa cây dưa hấu là một trong những cây chủ lực của xã, góp phần giải quyết việc làm, giúp người dân an tâm đầu tư, mở rộng sản xuất đảm bảo thu nhập, vươn lên thoát nghèo và làm giàu chính đáng./.
