Thực hiện Chỉ thị số 09 của BTV Tỉnh ủy và Nghị quyết số 27 của BCH Đảng bộ tỉnh về xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh, thôn Suối Đồng, thị trấn Việt Lâm (Vị Xuyên) đã nỗ lực đi đầu thực hiện và đạt được kết quả tích cực.
Năm 1979, có 16 hộ dân tộc Mông chuyển từ huyện Đồng Văn về định cư tại thôn Suối Đồng, thị trấn Việt Lâm, huyện Vị Xuyên. Lúc mới chuyển về, đồng bào vẫn theo nếp cũ, tập tục lạc hậu trong đám ma vẫn chưa được xóa bỏ. Xác định việc người chết không được đưa vào áo quan là không còn phù hợp nên ông Giàng Mí Páo là người tiên phong đứng ra vận động người dân cùng thực hiện. Ngoài ra, nhiều tập quán lạc hậu khác cũng đang dần được loại bỏ ở nơi đây. Ông Giàng Mí Páo cho biết: Ngày xưa dân tộc Mông hay ở trên núi, đời sống khó khăn, không có điều kiện, bên cạnh đó là một số tín ngưỡng, tập tục đã hình thành từ lâu đời nên hiện nay vẫn còn một số nơi trong tỉnh Hà Giang vẫn tồn tại tình trạng để người chết ở ngoài áo quan. Khi mới thực hiện việc cho người chết vào áo quan, một số người ở quê (huyện Đồng Văn) cũng phản đối, cho rằng làm như vậy là không theo anh em, họ hàng, không theo dân tộc Mông. Tuy nhiên chúng tôi đã giải thích và quyết tâm thực hiện.
Thôn Suối Đồng hiện có 60 hộ với 280 nhân khẩu, trên 95% là dân tộc Mông. Việc tổ chức đám ma ở đây nay đã loại bỏ bớt những hủ tục như: người chết phải đưa vào áo quan; không nhất thiết phải mổ trâu, bò; thời gian diễn ra đám ma cũng đúng theo quy định. Để có được kết quả này thì ngoài sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền địa phương, còn có sự tham gia của đội ngũ người có uy tín, các thầy khèn. Thầy khèn Vàng Thìn Cường khẳng định: Việc đưa người chết vào áo quan để đảm bảo vệ sinh, không gây ảnh hưởng đến người sống, cũng không ảnh hưởng đến bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc Mông, các dòng họ trong thôn Suối Đồng đã thực hiện xóa bỏ tập tục trên được 20 năm nay. Bà Nguyễn Thị Hồng, Chủ tịch UBMT TQVN thị trấn Việt Lâm cho hay: Qua kiểm tra, đánh giá qua các năm, việc thực hiện xóa bỏ hủ tục lạc hậu tại thôn Suối Đồng đã cơ bản thực hiện khá tốt. Đặc biệt thôn đã loại bỏ hoàn toàn tập tục để người chết ở ngoài áo quan từ năm 2002.
Thực hiện Chỉ thị số 09 của BTV Tỉnh ủy và Nghị quyết số 27 của BCH Đảng bộ tỉnh, thôn Suối Đồng giờ đã có nhiều thay đổi, những nét văn hóa đặc sắc truyền thống của đồng bào được bảo tồn và phát huy, hủ tục, tập quán lạc hậu bị xóa bỏ. Đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng đi lên, góp phần xây dựng cuộc sống văn minh, tốt đẹp hơn./.
